پیشگفتار
ساز خوش صدای تار بواسطه استخوان چوب و زه خلق می‌شود. طنین خوش این ساز شرقی است به علت برخورداری از رزونانس و قدرت صدای بالا قابلیت اجرا دستگاه و آواز ایرانی را دارد. کاسه طنینی این ساز از دو کاسه شبیه قلب که از سمت نوک تیز به یکدیگر اتصال یافتند تشکیل شده است. مشابه سایر سازهایی که شیوه دست گرفتنشان به در آغوش کشیدن می‌ماند در نوازنده حین نواختن این ساز احساس بسیار خوشایندی دست می‌دهد. حال اگر شما نیز مبهوت طنین خوش این ساز شده‌اید و بنا دارید یک تار خوب تهیه کنید در میان انبوهی از مهرهای متنوع تولیدکننده ساز تار احتمالا بعنوان یک مبتدی در خرید ساز تاری خوش صدا و مرغوب سردرگم می‌شوید. این نوشتار با هدف پاسخ به این پرسش: تار خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟ به رشته تحریر درآمده است.
صدادهی مطلوب
- بطور کلی ساز مرغوب سازی است که صدای شفاف و تمیز بدون صداهای اضافی تولید کند، این نکته در خصوص ساز تار نیز صدق می‌کند. پس صدادهی مطلوب یکی از پاسخ‌های پرسش: تار خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟ است.
- تار مرغوب، تاری است که در قسمت میانی دسته هیچ نقطه‌ی گزی نداشته باشد. اگر به تعویض سیم و پرده‌های تار اقدام کردید و ساز همچنان صدای گز تولید می‌کرد ایراد از کجی و پیچش دسته تارشماست.
- حجم صدای کافی از دیگر مولفه‌های یک تار خوب است همچنین تناسب صدای همه سیم‌ها.
- در نظر داشته‌باشید ساز خوب پس از مضراب خوردن روزبه‌روز صدای مطلوب‌تری تولید می‌کند. مضراب مورد استفاده در چگونگی صدادهی اثرگذار است.
کاسه ونقاره مطلوب
- اندازه استاندارد دهانه کاسه و نقاره از آنجایی که ارتعاش‌های کاسه به نقاره انتقال می یابد در تولید صدای مطلوب ساز رکن حائز اهمیتی است.
- وزن کاسه نباید بیش از اندازه باشد چراکه باعث خستگی نوازنده شده و همچنین احتمال شکستگی سازها سنگین بیشتر است.
- بیخ دسته ساز هنگامی که بوسیله انگشت اشاره و شصت گرفته می‌شود باید ایجاد یک زاویه 40 درجه شود.
- اندازه ساز باید با جثه نوازنده تناسب داشته‌باشد. به گونه‌ای که ساعد دست نوازنده باعث پنهان شدن سیم‌گیر هنگامی که از مقابل به آن می‌نگریم شود.
- تراش کاسه از ارکان حائز اهمیت در صدای ساز است.
- گل در بدنه ساز ممکن است بعدها از قسمت ترک از هم بازگردد. بنابراین دقت کنید گل در بدنه ساز نباشد.
- چوب توت از چوب‌های مرغوب برای ساخت این ساز است.
- رنگ کاسه تار بیش از اندازه تیره نباشد گاهی از رنگ تیره برای پنهان کردن ایرادهای چوب بهره می‌گیرند.
پوست مرغوب
خلق صدای بم و زیر بسیار متاثر از پوست تار و چگونگی پوست‌اندازی بروی آن است.
پوست مرغوب چند ساله که خشک نشده‌باشد گزینه مناسبی برای تولید ارتعاش مناسب است.
خرک مرغوب
شاخ قوچ وحشی یکی از گزینه‌های مناسب برای استفاده بعنوان متریال ساخت خرک تار است. ارتعاش‌ها از سیم دریافت و به پوست انتقال می‌یابند.
ارتفاع غیر متعارف خرک ساز باعث فاصله غیراستاندارد سیم نسبت به دسته شده و این خود ایجاد صدای ناموزون و سختی نوازندگی می‌گردد.
دسته مرغوب
- مضراب خور یعنی حد فاصل سیم تار تا پوست ساز نباید بیش از اندازه استاندارد باشد.
- امکان حرکت دست نوازنده تا لابمل که پرده آخر است میسر باشد.
- تختی بیش از اندازه دسته ساز باعث ایجاد صدای گز می‌شود.
- همه سیم‌ها بایکدیگر باید خوب بخوانند.
- چوب گردو تیره رنگ گزینه مناسبی برای ساخت دسته تار است. گاه برای استحکام بیشتر از آبنوس برای تهیه دسته ساز بهره‌می‌گیرند که باعث ایجاد وزن زیاد ساز می‌شود.
- قطر زیاد دسته ویژگی نامطلوبی برای یک ساز است.
پرده مطلوب
- پرده با ضخامت زیاد باعث متورم شدن گره‌ها شده و این به دست نوازنده آسیب می‌رساند.
امیدوارم پس از خواندن این متن پاسخ تار خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟ را دریافته باشید.
