چکیده
در ادامه سلسله مقاله های آشنایی با بزرگان موسیقی ایرانی مقاله ابوالحسن صبا را می شناسید؟ نوشتاری است با هدف آشنایی با استاد ابوالحسن صبا و شرحی از فعالیت های ایشان.
ابوالحسن صبا را می شناسید؟
استاد موسیقی ایران که در نواختن اغلب آلات موسیقی مهارت کافی داشت، نی را نیز به خوبی می نواخت. صبا به سال ۱۲۸۱ در تهران تولد یافت. پدرش کمال السلطنه بود که با شعر و ادبیات و موسیقی آشنایی داشت.
ابوالحسن صبا را می شناسید؟
ابتدا در محضر پدر نواختن سه تار را آغاز کرد و بعدها نزده میرزا عبدالله آن را ادامه داد. همچنین نزد استادان: درویش‌خان (تار)، حسین اسماعیل زاده (کمانچه)، حسین هنگ آفرین (ویلن)، علی اکبر خان شاهی (سنتور)، حاجی خان ضرب گیر (ضرب) و اکبرخان فلوتی (فلوت) به فراگیری پرداخت و سپس با ساز های دیگری مانند: قانون، پیانو، دف و نی آشنا شد.
ابوالحسن صبا را می شناسید؟
به سال ۱۳۰۲ در مدرسه عالی موسیقی فراگیری موسیقی را نزد کلنل وزیری پی گرفته و علاوه بر نواختن ویلن دیگر فنون موسیقی را نیز آموخت و در ارکستر مجلسی مدرسه عالی موسیقی و انجمن موسیقی ملی نوازنده اول ویلن شد.
ابولحسن صبا در سال ۱۳۰۸ از طرف وزیری به مدیریت مدرسه صنایع ظریفه رشت منسوب شد که در آنجا قطعات و آهنگ های زیادی را از موسیقی محلی گیلانی و مازندرانی ثبت کرد و به ارمغان آورد. وی از سال ۱۳۱۰ با تاسیس کلاس موسیقی تربیت شاگرد را آغاز کرد و آن را با تدریس در کلاس های انجمن موسیقی ملی و هنرستان موسیقی ملی گسترش داد. وی در طول عمر خویش شاگردان بسیاری را تعلیم داد و با تاسیس رادیو و اولین نوازندگان بود که با آن همکاری کرد و در ارکستر رادیو به سرپرستی وزیری تکنوازی ویلن بود .از لحاظ خصوصیات اخلاقی مردی فروتن پاک نهاد و به دور از تکبر و خوش برخورد بود و به لحاظ مادی بسیار بلند نظر و در گرفتن شهریه از شاگردان دارای استغنای طبع بود.
در تعلیم شاگردان بسیار با حوصله بود و به تدریس عشق می ورزید و شاگردانی لایق را در موسیقی ایران تربیت کرد و همچنین آثار زیادی از خود به جا گذاشت که از آن جمله می توان موارد زیر را نام برد: زرد ملیچه، ابوعطا و حجاز، بیات ترک، سه گاه و ابوعطا با آواز قمر، قطعاتی مانند در قفس، کوهستانی، رقص چوبی قاسم آبادی به یاد گذاشته در مایه دشتی، چهارمضراب ماهور و سه گاه (زنگ شتر) و تکنوازی نوا و دشتی، سه گاه بیات اصفهانی به همراهی حسین تهرانی و آثار مکتوبی از جمله ردیف مجلسی برای ویلن (سه جلد)، برای تار و سه تار (یک جلد)، برای سنتور (چهار جلد) و برخی آثار خصوصی.
صبا هنرمندی بود موسیقیدان و موسیقی شناس در زمینه موسیقی سنتی ایران نوازنده اغلب سازها، مدرس،
نوا ساز، ساز گر، مولف و محقق در موسیقی ایران که علاوه بر موسیقی با سایر هنرها آشنایی تمام داشت.
وی که هموراه به ناراحتی قلبی مبتلا بود عاقبت در شب جمعه ۲۹ آذرماه ۱۳۲۶ در سن ۵۵ سالگی به همین عارضه در تهران درگذشت و در ظهیرالدوله شمیران به خاک سپرده شد.
