معرفی ساز هارمونیکا یا سازدهنی
معرفی ساز هارمونیکا یا سازدهنی
در این نوشتار به معرفی ساز هارمونیکا یا سازدهنی خواهیم پذداخت. سازدهنی یا هارمونیکا سازی از دسته سازهای بادی است. عامل تولید صوت در سازدهنی زبانه‌ای فلزی است که ارتعاش آن تولید صوت می‌کند. زبانه مذکور از یک سمت به تنه ساز اتصال یافته و سر دیگر آن می‌تواند حرکتی آزاد داشته باشد. صدای سازدهنی هم جنس با صدای ساز آکاردئون است ودر مواردی تشخیص صدای این دو ساز از یکدیگر دشوار می‌گردد. هارمونیکا بویژه میان امریکایی‌های سیاه پوست به سرعت محبوبیت یافت آنها با الهام گرفتن از فضای پیرامون خود نظیر صدای جانوران مختلف مانند پرندگان و صداهای متنوع جنگل و حتی اصوات تولیدی از قطار و… سبک‌های بدیعی از نواختن این ساز را ابداع کردند.
معرفی ساز هارمونیکا یا سازدهنی
انواع سازدهنی
بنا داریم تا شرحی از دسته‌بندی هارمونیکا برحسب کاربرد و ساختمان را ارائه دهیم. در این تقسیم بندی از سازهای بیس و کورد که در گروه‌نوازی به کار گرفته می‌شوند چشم‌پوشی کرده و به سازهای مورد استفاده در تکنوازی خواهیم پرداخت.
سازدهنی‌های دو زبانه‌ای
این دسته از سازدهنی‌ها در دو نوع اکتاو و ترمولو وجود دارند. بطور کلی تولید صوت در سازدهنی‌های دو زبانه‌ای حاصل ارتعاش دو زبانه است که در هر سوراخ سازدهنی وجود دارند. اما تفاوت نوع ترمولو و اکتاو در چیست؟
در نوع اکتاو دو زبانه با فاصله یک اکتاو نسبت به یکدیگر کوک شده‌اند. در حالی‌که در نوع ترمولو دو زبانه اختلاف چندانی در فرکانس با یکدیگر ندارند که دوگانه بودن صدای تولیدی همان اصطلاح ترمولو افکت است. اگر به شمایل این نوع سازدهنی بنگرید دو ردیف سوراخ را مشاهده خواهیدکرد.
سازدهنی‌های تک زبانه‌ای
همانطور که از عنوان این دسته سازدهنی پیداست صدای حاصل از این نوع سازدهنی‌ها محصول ارتعاش یک زبانه است. دیاتونیک و کروماتیک دو عضو این خانواده سازدهنی‌ها هستند.نوع دیاتونیک از قدیمی‌ترین انواع سازدهنی است. و شبیه سازدهنی ترمولو در گام دیانویک کوک شده با این تفاوت که سوراخ‌هایش دو ردیف نیست و هر سوراخ با دمش و مکش به صدا در می‌آید. سازدهنی دیاتونیک و کروماتیک به لحاظ ظاهری به یکدیگر شبیه‌اند. و تفاوتشان در کلیدی است که در کنار ساز کروماتیک است و در دیانویک نه. کارایی این کلید در ایجاد امکان نواختن نت‌ها نیم پرده بالاتر است.
با توجه به تفاوت‌های سازدهنی‌ها هرکدامشان در سبک مختلف کارایی بیشتری دارند.
ترمولو و اکتاو
- سبک Pop
- سبک Folk
دیاتونیک
- سبک Irish
- سبک Folk
- سبک Country
- سبک Rock
- سبک Pop
- سبک Blues
کرماتیک
- سبک Classical
- سبک Jazz
- سبک Irish
- سبک pop
بیس و کورد
- سبک Classical
- سبک‌های گروه‌نوازی
معرفی ساز هارمونیکا یا سازدهنی
تاریخچه سازدهنی یا هارمونیکا
خواستگاه نخست این ساز چین است. شینگ sheng سازی مشابه هارمونیکای امروزی است که اولین بار در چین ساخته شد و جنس آن چوبی و از گیاه بامبو بود. این ساز به سرعت میان مردمان اسیای شرق محبوبیت یافت و به فرهنگ‌های دیگر من جمله اروپا نیز برده شد. ساز شنگ بوسیله بازرگان‌ها و در قرن هجده به اروپا برده شد و آنجا نیز به سرعت مورد استقبال واقع شد.
در ابتدای قرن هجده شنگ در اروپا دستخوش تغییرات و آزمایش‌هایی قرار گرفت. اروپاییان تلاش کردندتا از فلز به جای چوب در تهیه این ساز بهره بگیرند. سرانجام و در سال 1820 تا 1821 فردریک لودویگ بوشمن
موفق شد سازی با زبانه فلزی و به نام آئورا بسازد هرچند نوازنده این ساز توانایی به اجرا درآوردن تعداد محدودی از نت‌ها را داشت اما این ساز اولین سازدهنی با شمایلی که امروزه می‌شناسیم بود.
ریتا نام فردی بود که در سال 1825 موفق شد تا هارمونیکای امروزی را بسازد. هارمونیکایی با 10 سوراخ و در هر سوراخ دو زبانه. دم و بازدم در هر سوراخ و گردش هوا میان زبانه‌ها باعث تولید صدا در سازدهنی می‌شد. نت‌های اجرایی در آن سازدهنی تا حد زیادی شبیه نت‌های قابل اجرا در سازدهنی دیاتونیک بود.
سازدهنی به سال 1829 و در وین به تولید انبوه رسید و بزودی در سایر شهرهای اروپا هم این روند پیش گرفته‌‌شد. هونر یکی از سازندگان سازدهنی موفق توانست محصول خود را به امریکا صادر نماید. و همچنین سازدهنی کروماتیک را خلق کند.
گفتنی است در سال 1930 لاورنس سه سیل ادلر به اختصار: لری آدلر. شهرت زیادی بعنوان نوازنده چیره‌دست سازدهنی یافت و این سمت را تا مرگ خود به سال 2001 حفظ نمود.
