موسیقی ایرانی پیش از اسلام

چکیده

این نوشتار با هدف ارائه اطلاعاتی در باب موسیقی ایرانی پیش از اسلام گرد آوری شده است. به این منظور شرح مختصری از اوضاع موسیقی در هر یک از ادوار سلسله های: پیشدادیان و کیانیان، مادها، هخامنشیان، سلوکیان، اشکانیان و در نهایت ساسانیان آورده شده است.همچنین اگر به این حوزه علاقه مند هستید کتاب سرگذشت موسیقی ایران را مفید خواهید یافت.

کاستی اطلاعات

محققان علت کاستی اطلاعات در خصوص موسیقی ایرانی پیش از اسلام را سه مورد برشمرده اند:

• نبود خط موسیقی.
• نبودن وسایل ثبت و ضبط.
• سلطه ۲۰۰ ساله امویان و عباسیان بر ایران که غالب عناصر فرهنگی از جمله موسیقی عهد پیش تر از خود را تضعیف و تحقیر می کردند.

موجب شدند که مدارک کافی در این رهگذر باقی نماند. با اینهمه نقل هایی از محققان غیر ایرانی در این زمینه وجود دارد. در ادامه به آنها اقول خواهیم پرداخت.

موسیقی ایرانی پیش از اسلام

سلسله پیشدادیان و کیانیان

هیچ مدرک و حتی نقلی در خصوص موسیقی این دوران وجود ندارد.

موسیقی ایرانی پیش از اسلام

مادها

در دوره ماد ها به موسیقی و موسیقی دان اهمیت بسیار داده می شد.

Augares اوگارس، نام موسیقی دانی است که از این دوره به جا مانده.

موسیقی ایرانی پیش از اسلام

هخامنشیان

در عهد هخامنشیان سه نوع موسیقی متداول بوده است:

• موسیقی مذهبی
• موسیقی رزمی
• موسیقی بزمی

در این دوره، که دوره و عصر شکوفایی بوده است موسیقی نیز از اوضاع مطلوبی برخوردار بوده است.

سلوکیان

پس از انقراض هخامنشیان و تسلط سلوکی ها، در موارد بسیاری تبادلاتی با یونان صورت پذیرفته است که موسیقی و ادبیات نیز از این قاعده مستثنی نبوده و موسیقی ایران و یونان برهم اثر گذارده اند.

اشکانیان

پس از سلوکی ها سلسله اشکانیان تشکیل شد. جنبه ملوک الطوایفی این دوران مانع از آن بود که موسیقی رواج و رونقی داشته باشد.

ساسانیان

در خصوص موسیقی ایرانی پیش از اسلام و دوره ساسانیان، ابتدا باید گفت: در دوره ۴۲۸ ساله موسیقی ارج و احترام یافت. اردشیر بابکان درباریان را به هفت صف تقسیم کرده بود که رامش گران در صف پنجم بودند. رامش گر از واژه رام و آرام استعانت شده است.رامش گر کسی بوده است که برای حاضران ایجاد آرامش می کرده. بهرام گور شاه دیگر ساسانی موسیقی دانان را در طبقه اول قرار داد ولی انوشیروان مقام آنان را پایین تر اورد. از موسیقی دانان برجسته ساسانیان می توان افراد زیر را نام برد:

• نکیسا
• باربد
• بامشاد
• رامتین